Kompresör Periyodik Kontrolü

İş sağlığı ve güvenliği Kompresör Peryodik Kontrolü havayı veya diğer gazları sıkıştırarak, atmosfer basıncından daha yüksek basınçlar elde etmekte kullanılırlar. Bazı kompresör türlerinde pistonun ileri geri hareketi ile hava sıkıştırılır. Bazı kompresör türlerinde ise fazla silindirli pompalar kullanılır. Bunların yanında döner kanatlı kompresörler, merkezkaç kompresörler, eksenel akımlı kompresörler, jet kompresörleri, hidrolik kompresörler ve gaz ve buhar kompresörleri gibi farklı kompresör türleri de bulunmaktadır.

Neticede bir sıvıyı ya da gazı, gereken basınca göre sıkıştırmaya yarayan araçlara kompresör denmektedir. Kompresörlerin en sık kullanıldığı alanlar, gaz türbinleri ve havalı çekiç gibi hava ile çalışan (pnömatik) araçlardır. Gazların sıvılaştırılması genelde basınç ile sağlandığından kompresörler kullanılır.

İşletmelerin daha güvenli ve verimli çalışabilmeleri, kullandıkları iş ekipmanlarının her an çalışmaya hazır durumda olmalarına bağlıdır. Bu ekipmanların güvenli, sorunsuz ve uzun süreli çalışmaları, zamanında yapılacak kontrol ve muayenelere bağlıdır. Bir taraftan rekabet ortamı da işletmelerin kesintisiz, hızlı ve güvenli çalışmalarını gerektirmektedir.

Basıncın kullanıldığı alanlar patlama tehlikesi de yarattığı için, kompresörler de insan sağlığı ve çalışan güvenliği bakımından riskli araçlar olarak kabul edilmektedir. Bu yüzden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın çıkardığı İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği eki, Ek 3 Bakım, Onarım ve Periyodik Kontroller İle İlgili Hususlar başlıklı ek, kompresörleri basınçlı hava tankları grubunda kabul etmiştir. Yönetmelik seyyar veya sabit kompresör hava tanklarını ve basınçlı hava ile çalışan her türlü kapları ve bunların sabit donanımlarını basınçlı hava tankları grubuna almıştır.

Kompresörlerin, standartlarda başka bir süre öngörülmemişse, her yıl en az bir kez periyodik kontrol ve muayenelerinin yapılması gerekmektedir. Bu muayenelerin makine mühendisleri, makine teknikerleri veya yüksek teknikerler tarafından yapılması da bir zorunluluktur.

Yönetmeliğe göre, kademeli sıkıştırma yapan kompresörlerin her kademesinde hidrostatik basınç deneyi, basınçlı hava tankları ile bunların sabit donanımlarının, o kademede izin verilen en yüksek basıncın 1,5 katı ile yapılır.

Muayene ve kontroller sırasında dikkate alınması gereken standartlar ise şunlardır:

TS 1203 EN 286-1 Tanklar - Basit - Alev almayan - Basınçlı - Hava veya azot depolamak için tasarımlanmış - Bölüm 1: Genel amaçlar için basınçlı tanklar

TS EN 1012-1 Kompresörler ve vakum pompaları - Güvenlik kuralları - Bölüm 1: Hava kompresörleri

TS EN 13445-5 Basınçlı kaplar - Ateşle temas etmeyen - Bölüm 5: Muayene ve deney

Basınçlı kapların, bu arada kompresörlerin periyodik muayenelerinde esas olarak hidrostatik testlerin yapılması ilkesi benimsenmiştir.

Basınçlı Kapların test ve kontrolleri; imalinin bitiminden sonra ve monte edilip kullanılmaya başlanmadan önce  veya yapılan değişiklik ve büyük onarımlardan sonra, en az üç ay kullanılmayıp yeniden servise girmeleri halinde ise tekrar kullanmaya başlanmadan önce ve  her halde periyodik olarak YILDA BİR yapılmalıdır.